Vitex agnus castus (Monnikspeper)  bevat antioxidanten en flavonoïden en heeft andere chemische eigenschappen die inspelen op de neurotransmittor dopamine in de hersenen welke de hormonale disbalans corrigeert en verlaagt het Luteïniserend hormoon (LH) welke ook het testosteron gehalte verlaagt in het bloed zodat de progesteron en oestrogeen gehalten in het bloed weer in balans komen. In veel wetenschappelijk onderzoek is aangetoond dat deze inhoudsstoffen een regulerende invloed (via de hypofyse) uitoefenen op de hormoonhuishouding bij zowel vrouwen als mannen. Zo remmen zij de productie van het hormoon prolactine door de hypofyse, stimuleren de aanmaak van het luteïniserend hormoon en remmen het follikelstimulerend hormoon. Deze bijzondere eigenschappen zorgen, door de gunstige invloed op vele omstandigheden die gerelateerd zijn aan de hormoonhuishouding, voor een brede inzetbaarheid bij vooral meisjes en vrouwen.

Agnus castus bevordert een normale en regelmatige menstruatie, helpt bij prikkelbaarheid vóór en wisselende stemmingen tijdens de menstruatiecyclus of tijdens de overgang. Bij jonge vrouwen kan het ondersteunend ingezet worden voor de huid.

Vitex agnus castus kan geadviseerd worden bij alle onevenwichtigheden met betrekking tot een onbalans van hypofysaire aard.

De officiële Latijnse naam voor dit kruid is Vitex agnus castus, maar het wordt vaak ook simpelweg Agnus castus genoemd. Dit kruid is een lid van de Verbena-familie. Vitex agnus castus is een kruid dat in de geschiedenis al door diverse kruidkundigen is beschreven en de peperachtige vruchten worden dan ook al tweeduizend jaar toegepast.

Vitex agnus castus behoorde tot de gerespecteerde planten uit de oudheid en is beschreven in de werken van Hippocrates, Dioscorides en Theophrast.

De Nederlandse naam van Vitex agnus castus, monnikspeper, verwijst naar het gebruik van middeleeuwse monniken om op de gedroogde bessen te kauwen om de geslachtsdrift te verminderen en op die manier beter aan hun belofte van celibaat te kunnen voldoen. Ook de Latijnse naam “Agnus castus” verwijst naar een invloed op het libido, want het is een combinatie van het Latijnse "castitas" (kuisheid) en het Griekse "agnos" (rein) en het Latijnse "agnus" (lam). Wetenschappelijk onderzoek heeft echter geen bewijzen kunnen vinden voor dit volksgeloof.

Niettemin is in de praktijk gebleken dat Vitex agnus castus invloed heeft ter bevordering van een gezonde menstruatie en andere toepassingen die samenhangen met de vrouwelijke stofwisseling.

De vruchten van Vitex agnus castus bevatten essentiële olie (die o.a. alfapineen en betapineen bevat), iridoïde glycosiden (met name aucubine en agnuside), flavonoïden (casticine, penduletine en chrysofanol D), evenals alkaloïden (viticine). Vitexine en isovitexine zijn de belangrijkste wateroplosbare flavonen. Agnuside dient als referentiemateriaal om de kwaliteit van het extract te kunnen beoordelen.

De belangrijkste eigenschappen van Vitex agnus castus zijn de volgende:

Menstruatie-gerelateerde ongemakken:

Al sinds de tijd van Hippocrates wordt Vitex agnus castus aanbevolen voor een normale menstruatie. Dit inzicht is inmiddels ook in de praktijk gebleken. Na inname van Vitex agnus castus bemerkte 90% van de vrouwen een bevordering van een normale en regelmatige menstruatie. Vitex agnus castus extract is momenteel het meest gebruikte kruid bij ongemakken rondom de menstruatie. De veranderingen die in het lichaam plaatsvinden tijdens de menstruatie, kunnen zich ook uiten in de huid. Ook in deze gevallen kan Vitex agnus castus uitkomst bieden.

Vrouwelijke vruchtbaarheid:

Monnikspeper (Vitex agnus castus) draagt bij aan een gezonde vruchtbaarheid bij de vrouw.

Menopauze: Veranderingen in het lichaam in de jaren vlak voor en na de menopauze kunnen opvliegers, zweten, prikkelbare gevoelens, wisselende stemmingen en zelfs een zwaarmoedig gemoed veroorzaken. Vitex agnus castus helpt het lichaam in balans te brengen en zo deze ongemakken te verlichten. Het middel is met name toepasbaar in de eerste stadia van de menopauze.

Lactatie: In de geschiedenis wordt vitex agnus castus al lange tijd gebruikt door zogende vrouwen ter bevordering van een gezonde melkproductie. In de praktijk blijkt dat Vitex agnus castus veilig kan worden toegepast bij vrouwen die borstvoeding geven, al kan het weken duren voordat de invloed merkbaar wordt.